Yazılanlar

Yazılanlar
  1. Ertan Örgen - GEÇMİŞ ZAMAN PARODİSİNDE HAYALETLER
  2. Suavi Kemal Yazgıç - Cemal Şakar Öyküsünde Anlatılmayanın Poetikası
  3. Yıldız Ramazanoglu - Utanç
  4. FERHAT ÇİFTÇİ - ÂYÂT VE HİKÂYÂT
  5. HASİBE ÇERKO - KARA’DA GÖÇEBE DİL VE YERSİZYURTSUZLUK
  6. HANDAN ACAR YILDIZ - CEMAL ŞAKAR’DAN ÖRNEKLE SOSYAL ÖYKÜDE BİREYLİĞİN ROLÜ
  7. ÖMER LEKESİZ - CEMAL ŞAKAR ÖYKÜLERİNDE FİZİKLE META-FİZİK DİLİN İZDİVÂCI
  8. İSA KOYUNCU - CEMAL ŞAKAR
  9. CEMAL ŞAKAR’IN ÖYKÜCÜLÜĞÜNE GENEL BİR BAKIŞ ve YOLCULUK ÖYKÜSÜNÜN TAHLİLİ -Orhan Güdek
  10. PORTAKAL BAHÇELERİ - ALİ IŞIK
  11. DİLE KOLAY 35 YIL - Suavi Kemal Yazgıç
  12. Kendi izinde yürüyen adam... Güray Süngü
  13. Soruları Derinleştirmek Ya Da Edebiyat Ne Söyler? - Güven Adıgüzel
  14. CEMAL ŞAKAR’IN ÖYKÜCÜLÜĞÜ ÜZERİNE DÜŞÜNCE SEKMELERİ - Ali Emre
  15. ABDULLAH HARMANCI - "KARA GERÇEKLİK" PEŞİNDE
  16. 90 ÖYKÜSÜNÜN YENİ VE ÖZGÜN SESİ: CEMAL ŞAKAR - SENEM GEZEROĞLU
  17. Cemal Şakar’ın Hayalperdesi’nden Söyledikleri - Selim Somuncu
  18. CEMAL ŞAKAR - Mehmet Aycı
  19. HASAN AYCIN’IN ÇİZGİSİ - SUAVİ KEMAL YAZGIÇ
  20. Şimdiki Zamanın İzinde - Aykut Ertuğrul
  21. CEMAL ŞAKAR ÖYKÜSÜNÜN İZLEKLERİ - Osman Bayraktar
  22. “PENCERE” ÖYKÜSÜNÜN ÇÖZÜMLEMESİ - Ömer Lekesiz
  23. CEMAL ŞAKAR’IN HİKÂYÂT ADLI ESERİNDEKİ KÜÇÜREK ÖYKÜLERİN KUR’AN KISSALARI İLE İLİŞKİSİ - Bahtiyar Aslan
  24. CEMAL ŞAKAR’IN MEVLİT ÖYKÜSÜ: EDEBİYAT SOSYOLOJİ AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME - M. Murat ÖZKUL
  25. Cemal Şakar'ın “Zarurat-ı Hamse” Ve “Renkler” Öykülerinde Mültecilik Teması - Yunus Emre Özsaray
  26. TAŞRANIN “PENCERE”Sİ - İsmail Özen
  27. Pencere - Rasim Özdenören
  28. ŞEHRİN KARA BAHTLI İNSANLARI - NECİP TOSUN
  29. Bir Deney Adamının Öyküsü - Oktay Yivli
  30. Cemal Şakar Öyküsünün Geldiği Yer: Biçimin Özgürlüğü/Bilincin Sürekliliği - Mehmet NARLI
  31. Cemal Şakar'ın Mürekkep'indeki Kara Gerçeklik - Ertan Örgen
  32. Cemal Şakar'ın Gözünden Hasan Aycın'ın Çizgi'si - Senem Gezeroğlu
  • PORTAKAL BAHÇELERİ - ALİ IŞIK

     

    ‘İçime bütün kamplar sığsa, 

    bütün muhacirler, bütün hicretler;

    … OLMAZ MI?

     

    Cemal Şakar, 1982’den buyana -son yıllarda hızını arttırarak- öykü anlatıyor. Yaşı ilerledikçe öyküsü gençleşiyor. Onu okurken, öykülerinin fırından yeni çıktığını, soğumadığını fark etmeniz çok zamanınızı almaz. Acıları tazedir. Yarası kabuk bağlamamıştır. Kulağınızın dibinde kahramanının nefes alışını hissedersiniz. Öyküyü okuyup kitabı kapatırsınız. Ama öykü gün boyu zihninizde devam eder. Onun öyküleri masa başında, ‘öylesine’ yazılmış öykülerden değildir. Bu nedenle anlattığı dert okura dokunur. Anlatmak, aktarmak istediği derdineyse, onu okura hiç şüphesiz ulaştırır. Ulaştırmakla da kalmaz okurun zihnini meşgul etmeyi başarır. Onun öykülerini okurken kahramanlarından biri haline gelirsiniz. Öykünün sonuna dek kendinizi olayın bir parçası olmaktan kurtaramazsınız. 

    Cemal Şakar, son dönemlerde daha katmanlı ve kalıcı öyküler kaleme alıyor. Onun özellikle son üç kitabında bir meselesi vardır ve meselesini çoğaltarak bizlere anlatır.  Bu tür öykülerin en önemli özelliği tekrar tekrar okunabilmesi ve her okunduğunda yeni çağrışımların yakalanabilmesidir. 

    O’nun öyküsü görsel unsurlarıyla öne çıkar. Yazar, masasını bir olayın ya da içinden çıkılmaz bir durumun tam ortasına kurar. Öykülerinin uzaktan yazılmadığı çok belirgindir. Kahramanının dibindedir. Ne hissettiğini, ne düşündüğünü iyi bilir ve okuyucuya da bunu açık seçik teklif eder. Bunu yaparken vaaz etme durumundan da kurtarır kendini. İma eder geri çekilir. Belki de en önemli özelliklerinden biri de budur. Asla bir yazar olarak söz söylemez. Onun söyleyeceklerini gerek atmosferin yapısı, gerekse öykünün izleği kendiliğinden söyler. 

    Yaşananların zaman ve mekân olarak belirlenmesi ve kayda geçirilmesinin ne önemi vardır. Her çağda ve her coğrafyada özellikle de Müslümanların yaşadıkları coğrafyada acılar hep olagelmiştir. Zamanı ve mekânı özellikle belirginleştirmeyişi öykülerinin kalıcılığına ve kapsayıcılığına katkı sağlıyor.

    Her kitabında olduğu gibi her öyküsünde de yeni biçimsel anlatı teknikleri uyguluyor. Bu da onun öyküsünü gençleştiriyor. Belli ki bu durum yazacağı son öyküsüne kadar devam edecektir. 

    O, Türk edebiyatında söz söylenmeyen ve yazarına kazandırmayacak (!) alanları ısrarla tercih ediyor.  Bu tutumu yazarı, edebiyatın özellikle de kelimelerin ve imgelerin şehvetine kapılmaktan uzak tutuyor. Şakar, okuyucularına iki şey bırakıyor. Biri, öykülerini oluşturan kelimeler tükense de öykü, okurun zihninde devam ediyor. Öykücünün derdi okuru da sarıyor.  İkincisi de söylenilmeyeni dile getirme çabası, okura ayrıca bir tavır olarak ulaşıyor. Zira o, haber bültenlerinde, gazetelerde meze niyetine harcanmış konuları, insana dokunan tarafıyla göstermeye çabalıyor. 

    Mürekkep’te olduğu gibi ‘Portakal Bahçeleri’nde de dünyanın herhangi bir bölgesindeki acıları, açlığı, yokluğu, mültecileri konu edinen öykülerle, öykünün imkânlarını da ileriye taşıyarak okuyucusuna sesleniyor. Konu ettiği meselenin bir anını ele alıyor. Okuyucusunun zihninin dağılmasına izin vermiyor ve onları öykünün içine çekmeyi başarıyor. Öykü atmosferini oluştururken metinde yer alan her bir harfi kurguya, olaya hizmet ediyor. Daha ilk öykünün ilk cümlesinde bir savaşın ortasına düştüğünüzü hissediyorsunuz. Savaşın uzun zamandır devam ettiğini, ortalığı kasıp kavurduğunu anlıyorsunuz. Arkada kalanların aralarında dolaşıyor, neredeyse onlardan biri oluyorsunuz. Sizde bir okur olarak o an, arkada bıraktıklarınızı merak ediyorsunuz. Bu kitapta ki birçok öyküyü arkanıza yaslanıp okuyamıyorsunuz. Zarurat-ı Hamse’deki kahramanlarla beraber dere boyu gidiyorsunuz. Çayınız soğuyor. Pencerenizdeki manzaranız değişiyor. Ot yemenin nasıl bir şey olduğunu düşünüyorsunuz. Gruptan biri olarak, mağarada ‘hadi çıkalım’ komutunu bekliyorsunuz. Ebubekir delikten dışarıyı gözlerken, vereceği haberi koltuğunuza yaslanarak bekleyemiyorsunuz. Mağaranın keskin taşları size de batıyor. 

    Portakal bahçelerindeki bir diğer öykü Parataksis, yirmi dokuz maddeden oluşan bir öykü. Okuyucuya kendi hikâyesini buluncaya kadar cümlelerin yerinin değiştirilmesi salık veriliyor. Aslında hangi değişiklik yapılırsa yapılsın oluşacak öykü değişmiyor. Okuyucunun o an içinde bulunduğu öykü meydana geliyor. 

    Portakal Bahçeleri’nde duvarların arkalarında yaşamak zorunda kalan insanlar anlatılıyor. Annesinin Halil’e söylediği söz öyküyü özetliyor.  ‘Bizim için duvarların ötesi yok oğlum. Bakma öyle uzun uzun göğe. Adanma kuşlara.’

    Cennet Kokusu’nda etrafa yayılan cennet kokusunun sebebi meydanda açılmış çarşafın üzerindeki kollar, bacaklar… Cennet Kokusu;kalıplarının kelimelere dar geldiği bir öykü. Kısa, fakat gövdesi çok uzun bir öykü. 

    Cennet Güzeli’nde buldozerlerin çeliğinde parçalanan nedir? Çeliğe karşı durulmaz mı? Öyküde çiçekler ezilmiş, toprak lekelenmiştir. Buldozerlerden ve askerlerden geriye Rachel Corrie’nin sarı saçlarıyla temizlemiş toprak kalıyor. 

    Hasan Aycın’la birlikte düşünülmüş ve üretilmiş olan ‘Yarım’da çizgi ve anlatı ortaklığını görüyoruz. Esfel’i- Safilînonun her kitabında yer vermeye çalıştığı bir yazarın yazma sıkıntılarını konu alan öykülerinden.  

    ‘Kendisi Bir Upuzun’bambaşka, okuru sarsacak nitelikte bir öykü. ‘Odasına sürükleniyor, koridoru çınlatan ayak seslerine, onun sürüklenişi de katılıyor’ diyerek açılıyor ve bir soru yumağıyla devam ediyor. Koğuştaki bu adam kim? Tıraş olurken yüzünü kesen, koğuştan çıkmak isterken kapıyı açık sanan bir adam işte. Ne önemi var. Binlercesinden biri. Belki de en upuzun kalanı. Upuzun adam koğuşta, koridordan gelen seslere inat sesini çoğaltıyor,temizleniyor, arınıyor, saflaşıyor. Boncuklar yerde, ip kopmuş, imame kapının yanına sürüklenmiş. O ise tutunamamayı ve yere basmamayı kabullenmiş.

    Portakal Bahçeleri’nde on sekiz öykü var. Öykülerinde, ülkelerini terk etmek zorunda kalan insanları, duvarların arkasındakileri, ezilen çiçekleri, çocukları, mültecileri, lekelenen toprağı, çadır kamplarını, işkenceleri, muhacirleri, hicretleri, savaşı ve birçok şeyi okuyoruz. Şakar, öykülerinde sahici insan seslerine, yüzlerine, yaşamlarına, acılarına ve umutlarına yer veriyor.

    Cemal Şakar, bunları anlatıyor.

    İyi ki de anlatıyor. Ya anlatmasaydı?