Yazılanlar

Yazılanlar
  1. Ertan Örgen - GEÇMİŞ ZAMAN PARODİSİNDE HAYALETLER
  2. Suavi Kemal Yazgıç - Cemal Şakar Öyküsünde Anlatılmayanın Poetikası
  3. Yıldız Ramazanoglu - Utanç
  4. FERHAT ÇİFTÇİ - ÂYÂT VE HİKÂYÂT
  5. HASİBE ÇERKO - KARA’DA GÖÇEBE DİL VE YERSİZYURTSUZLUK
  6. HANDAN ACAR YILDIZ - CEMAL ŞAKAR’DAN ÖRNEKLE SOSYAL ÖYKÜDE BİREYLİĞİN ROLÜ
  7. ÖMER LEKESİZ - CEMAL ŞAKAR ÖYKÜLERİNDE FİZİKLE META-FİZİK DİLİN İZDİVÂCI
  8. İSA KOYUNCU - CEMAL ŞAKAR
  9. CEMAL ŞAKAR’IN ÖYKÜCÜLÜĞÜNE GENEL BİR BAKIŞ ve YOLCULUK ÖYKÜSÜNÜN TAHLİLİ -Orhan Güdek
  10. PORTAKAL BAHÇELERİ - ALİ IŞIK
  11. DİLE KOLAY 35 YIL - Suavi Kemal Yazgıç
  12. Kendi izinde yürüyen adam... Güray Süngü
  13. Soruları Derinleştirmek Ya Da Edebiyat Ne Söyler? - Güven Adıgüzel
  14. CEMAL ŞAKAR’IN ÖYKÜCÜLÜĞÜ ÜZERİNE DÜŞÜNCE SEKMELERİ - Ali Emre
  15. ABDULLAH HARMANCI - "KARA GERÇEKLİK" PEŞİNDE
  16. 90 ÖYKÜSÜNÜN YENİ VE ÖZGÜN SESİ: CEMAL ŞAKAR - SENEM GEZEROĞLU
  17. Cemal Şakar’ın Hayalperdesi’nden Söyledikleri - Selim Somuncu
  18. CEMAL ŞAKAR - Mehmet Aycı
  19. HASAN AYCIN’IN ÇİZGİSİ - SUAVİ KEMAL YAZGIÇ
  20. Şimdiki Zamanın İzinde - Aykut Ertuğrul
  21. CEMAL ŞAKAR ÖYKÜSÜNÜN İZLEKLERİ - Osman Bayraktar
  22. “PENCERE” ÖYKÜSÜNÜN ÇÖZÜMLEMESİ - Ömer Lekesiz
  23. CEMAL ŞAKAR’IN HİKÂYÂT ADLI ESERİNDEKİ KÜÇÜREK ÖYKÜLERİN KUR’AN KISSALARI İLE İLİŞKİSİ - Bahtiyar Aslan
  24. CEMAL ŞAKAR’IN MEVLİT ÖYKÜSÜ: EDEBİYAT SOSYOLOJİ AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME - M. Murat ÖZKUL
  25. Cemal Şakar'ın “Zarurat-ı Hamse” Ve “Renkler” Öykülerinde Mültecilik Teması - Yunus Emre Özsaray
  26. TAŞRANIN “PENCERE”Sİ - İsmail Özen
  27. Pencere - Rasim Özdenören
  28. ŞEHRİN KARA BAHTLI İNSANLARI - NECİP TOSUN
  29. Bir Deney Adamının Öyküsü - Oktay Yivli
  30. Cemal Şakar Öyküsünün Geldiği Yer: Biçimin Özgürlüğü/Bilincin Sürekliliği - Mehmet NARLI
  31. Cemal Şakar'ın Mürekkep'indeki Kara Gerçeklik - Ertan Örgen
  32. Cemal Şakar'ın Gözünden Hasan Aycın'ın Çizgi'si - Senem Gezeroğlu
  • Pencere - Rasim Özdenören

     

    Pencere

    "Pencere" Cemal Şakar'ın yeni öykü kitabı. Bir taşra kasabasında, kendi dahil herkese, eşine, çocuklarına, içinde yaşadığı ortama yabancılaşmış bir rate entelektüelin serencamı öyküleniyor. Kitap iki bölüm. Birinci bölüm "Pencere" adı altında toplanmış; ikinci bölümse "Ve diğerleri" başlığı ile sunulmuş. Ancak her iki bölümdeki öyküler aynı serencamın farklı kişiler tarafından yaşanmışlığını dile getiriyor. Ancak birinci bölümdeki öyküler, aynı olayı yaşayan birkaç kişinin görüngüsünden yeni baştan anlatılıyor. Ancak bu anlatı Raşamon'da veya Döşeğimde Ölürken'de (Faulkner) olduğu gibi olayı yaşayan kişiler tarafından değil, fakat aynı anlatıcı tarafından dile getiriliyor. Bir öyküden ötekine geçildiğinde, bu anlatım tarzının kendisi, kahramanlarımızın içinde bulunduğu yabancılığı, savrulmayı, dahası gide gide yoğunlaşan saçma durumu iyice göze batar hale getiriyor.

    Öykülerin birinde (Dilemma), bu kitaptaki öykülere de uygulanabilecek bir "açıklama" yer alıyor: "Önce imgelemimde uçuşan imgeler belirsiz nedenlerle birbirlerine tutunmaya başlar. Nereye varacağını kestiremediğim bir yola çıkmaktır bu. Zamanla bu yolculukta kısa cümleler, bazen de paragraflar doğar. Bu notlar anlamlı bir bütüne ulaşmaya başlayınca 'tamam' derim ve yazı masasına otururum./Yazdıkça, tasarlananla ortaya çıkan arasında farklılaşma başlar. İlk kurguladığım biçimi bir süre bırakmak istemem, tamamen çağrışımlara uymanın öyküyü dağıtacağına inanırım. Ama yazı ilerledikçe direncim kırılır. Ve onu kendi haline bırakırım. Bir süre akar. Sonra durulur. (…) Her defasında görürüm ki, dil ve metin asla uyuşmamış; aralarında derin bir uçurum oluşmuş. Dille metni, metinle dili kaynaştırmaya başladığımdaysa bambaşka bir öykü çıkar ortaya ve ilk tasarlanan yine yazılmadan kalır." (s.99).

    Bu kitaptaki öyküler, işte, tam da, burada ifadesini bulan bir anlatım sürecinden geçmiş gibi görünüyor: aynı olay, bir daha, bir daha anlatılıyor. Bu, bir bakıma, yazarın bir türlü tatmin olamayışıyla ilgili bir durumdur. Ama bir yanıyla da, doğrudan öykü kahramanının ya da kahramanlarının yaşadıkları yabancılaşma ve giderek saçmaya dönüşen dramlarıyla ilgilidir. Burada uygulanan anlatım tarzı, öykü kişileriyle birlikte okuyucuyu da, aynı yabancılaşmış, rüzgârda savrulup başıboş giden, o içinden çıkılmaz burgaca sokuyor ve okuyucu da, kahramanlarla birlikte bu girdapta debelenip gidiyor.

    Yazarın, öykü anlatmaktaki amacını gene onun ağzından dinleyebiliriz: "Hayır! Mızmız cümlelerle bunları anlatmak için oturmadın yazı masasına. Yaşamı değiştireceğine, haksızlıkları ortadan kaldıracağına, zulmü durduracağına inandığın için (…) anlatmayı seçtin./Çünkü senin için yazmak; kurmak, kurgulamak, bir yapı ortaya koymak hatta bir dünya; küçük, sıradan, alelâde insanlara ait bir dünya kurgulamak anlamına geliyordu…" (İstidrad, s. 106).

    Bu amacı belki şöyle tercüme edebiliriz: küçük insanların hayatı dolayımında hayata müdahale etmek, onu değiştirme çabası göstermek… Bu, elbette, insanın ayakta kalmasının, ayakta kaldığı sürece kendine bir amaç tayin etmesinin, bu amaçlardan birinin de yazma eylemine uygulanmasının esaslı bir gerekçesini oluşturmalıdır. Ancak yazarımız, bu işi, hiç de, burada ifadesini bulduğu biçimde, okuyucunun gözüne batırma, onu tedirgin edecek bir yöntemle, diyelim ki, ona ders verici bir tavır takınarak gerçekleştirmiyor. Bilakis, her şey olması gerektiği gibi, sessizce, göze batmadan, kahramanlarin yıkıntıları abartılmadan, buna rağmen bu yıkılmışlıklar geri plana da itilmeden anlatılıyor.

    Eğer dünya hikâyeciliği hep tespit edildiği gibi iki ana damar üzerinde, bu demektir ki, Poe ve Çehov ana damarlarını izleyerek gelişmesini sürdürüyorsa, Cemal Şakar'ın ana hatlarıyla Çehov yolunu izlediğini söyleyebiliriz. Şu özelliğini öne çıkartmalıyız ki, Çehov metinlerinin sadeliklerine dokunmazken, Şakar yer yer metinlerle oyun oynamaktan hoşlanıyor: bu da ona yakışıyor.
    Not: Pencere, Hece Y. Ankara, 2003.


    YENİ ŞAFAK 14.08.2003